Granice już niby otwarte, wirus podobno odpuszcza, ale i tak większość z nas wakacje 2020 spędzi w Polsce, prawda? Przez ostatnie lata przywoziłem z wypraw fotografie dzikich zwierząt widzianych w odległych zakątkach świata. Były już jadowite dziadostwa w tajwańskim Taroko Gorge, słonie w Indiach, żółwie na Sri Lance, turbo-kraby w Tajlandii i wiele innych. Uwielbiam zwierzęta, w szczególności te dzikie, nietypowe i trudne do wytropienia. Gdy zamknięto granice, przestałem myśleć o pingwinach czy lwach i zająłem się w końcu rodzimą, polską fauną. Pierwszym rezultatem poszukiwań była wspomniana miesiąc temu królowa polskich płazów – Salamandra plamista w Pieninach. Kolorami i rzadkością występowania moim skromnym zdaniem może równać się z gatunkami żyjącymi w Amazonii. Znam wiele osób, które widząc ją na swej drodze pomyślałoby, że okaz musiał uciec komuś z terrarium.
Jelonek rogacz
W ramach doceniania polskiej przyrody, jako kolejny cel wyznaczyłem sobie znalezienie żywego egzemplarza Jelonka rogacza (Lucanus cervus). W Polsce jest tylko kilka stanowisk tego ogromnego i niesamowitego chrząszcza. Jedno z nich znajduje się w zachodniej części kraju w Nadleśnictwie Włoszakowice.
Dąbrowy (lasy dębowe) to dziś prawdziwa rzadkość. Osobiście pierwszy raz w życiu trafiłem do lasu na taką skalę obfitującego w ogromne, wieloletnie dęby. Idealne warunki dla życia i rozwoju jelonka rogacza.
Gdzie szukać jelonka rogacza?
Kiedyś jelonek rogacz występował praktycznie w całej Polsce. Postępujące wycinki lasów i przekształcanie ich w tereny rolne przyczyniły się do znacznego ograniczenia populacji. Dziś nikt tak do końca nie wie gdzie uchowały się siedliska jelonka rogacza. Na szczęście istnieją rejony takie jak Nadleśnictwo Włoszakowice, gdzie jelonek jest ciągle znany i lubiany. Ze względu na licznie występujące dęby, pojawia się co roku.
Kiedy szukać jelonka rogacza?
Jelonek rogacz większość życia spędza w ukryciu. Cykl życia trwa do 3 do 6 lat i przedłuża się w razie niesprzyjających warunków. Przez praktycznie cały ten czas jelonek jest larwą, której w amatorski sposób na pewno nie znajdziemy. Szukamy osobników dorosłych, które żyją maksymalnie kilka miesięcy. Zazwyczaj wychodzą z ukrycia w czerwcu i od razu przystępują do rójki. Chwilę przed zmierzchem wychodzą z ukrycia i wspinają się w górę po dębowych pniach. To jest właśnie ta krótka chwila, podczas której możemy je spotkać. Wystarczy chwilę się spóźnić, a będziemy już jedynie słyszeć bzyczenie latających nad naszymi głowami samców szukających partnerek.
Samiec jelonka rogacza
To właśnie samca jelonka rogacza wszyscy znamy ze zdjęć, okładek atlasów owadów, stron internetowych i lekcji biologii. Swoją sławę zawdzięcza imponującym rozmiarom żuwaczek. Z resztą wszystko ma duże, nie tylko żuwaczki. Trudno pomylić go z jakimkolwiek innym gatunkiem…
Samica jelonka rogacza
Samice jelonka rogacza aż tak sławne nie są. Nie mają tak bardzo rozwiniętych żuwaczek i w przeciwieństwie do samców podobno nie latają. Wspinają się po dębowych pniach i wydzielają feromony, które przyciągają samców. Czyli w zasadzie muszą jedynie wyjść z ukrycia i ładnie pachnieć.
Podsumowując
Nie trzeba lecieć w tropiki, żeby zobaczyć egzotyczne gatunki zwierząt w ich naturalnym środowisku. Polecam salamandrę i jelonka rogacza na ciepłe czerwcowe wieczory. Zabawa dla całej rodziny gwarantowana 🙂 Pamiętajmy jednak, że zarówno jelonek rogacz jak i salamandra plamista są gatunkami chronionymi – absolutnie nie wolno ich dotykać, brać na ręce czy przetrzymywać w niewoli. Tym bardziej, ze akurat trwa rójka, a przecież nikt nie chciałby, żeby w takich chwilach mu przeszkadzano, prawda?
P